Uzun yıllar TCDD’de çalışan, Türkiye’de tasarlanan ve üretilen ilk otomobil olan ‘Devrim’in kaporta üretim ekibinde yer alan yüksek mimar mühendis Gündüz Sait Güngen, 99 yaşında hayatını kaybetti. Güngen’in otomobilin amblemini son anda tasarlayıp araca monte ettiÄŸi ortaya çıktı. Güngen’in cenazesi çok sayıda kiÅŸinin katıldığı törenle topraÄŸa verildi.
Uzun yıllar boyunca Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nda (TCDD) çalışan, TCDD Ä°nÅŸaat Dairesi BaÅŸkanlığı görevinde bulunan, Türkiye’de tasarlanan ve üretilen ilk otomobil olan ‘Devrim’in tasarımcısı ve Ä°stiklal Savaşı gazilerinden Mehmet Adil Güngen’in oÄŸlu Gündüz Sait Güngen, 15 Mart’ta 99 yaşında hayatını kaybetti.
CENAZESÄ° TOPRAÄžA VERÄ°LDÄ°
Devrim otomobilinin 4 prototipini yapan 24 mühendisten biri olan 2 çocuk babası Güngen’in cenazesi, ailesi, yakınları ve çok sayıda kiÅŸinin katıldığı törenle Cebeci Asri Mezarlığı’nda topraÄŸa verildi.
Güngen’in vasiyeti üzerine cenazede tabutunun üzerine Türk bayrağı örtüldü.
‘EKÄ°BE 15 GÃœN GECÄ°KMELÄ° OLARAK KATILDI’
Cenaze iÅŸlemleri için Dubai’den gelen otel iÅŸletmecisi Lale Güngen Çakmak, babasının en önemli baÅŸarılarından birinin Devrim otomobili ekibinde yer alması olduÄŸunu söyledi. Çakmak, babasının ‘Devrim’ otomobilinin ekibine katılma hikayesini ÅŸu ifadelerle anlattı:
“1961 senesinin Mayıs ayında, Cemal Gürsel demiÅŸ ki; ‘Herkes uzaya adam gönderiyor, biz de kendi otomobilimizi yapacak teknik yeterlilik var mı? Bunu bir araÅŸtırın.’ O zamanın UlaÅŸtırma Bakanı Orhan Mersinli de hem eÄŸitim hem teknoloji hem imkanlar açısından bunu Devlet Demiryollarında yapabileceklerini düşünmüş. Kimi 750 bin diyormuÅŸ, kimi 900 bin böyle bir ödenekle çalışmaya baÅŸlamışlar Devrim’i yapmak için. O zaman Devlet Demiryollarının mimari ofisinde 6 kiÅŸi varmış. Babam da o süreçte ODTÜ’de ders verdiÄŸi için ve sınav dönemi; baÅŸka bir arkadaşının EskiÅŸehir’e gitmesini önermiÅŸ. Ä°lk ekip EskiÅŸehir’de çalışmaya baÅŸlıyor. 15 gün sonra babama ‘sen de git’ diyorlar, onun da sınavları bitmiÅŸ oluyor, 15 gün gecikmeli olarak EskiÅŸehir’deki ekibe katılıyor.”
‘BABAM ARABANIN AMBLEMÄ°NÄ° SON ANDA TASARLAMIÅž’
Çakmak, babasının Devrim otomobiline ilişkin anılarını anlatmaya şu sözlerle devam etti:
“Babam EskiÅŸehir’e gittiÄŸinde, ilk giden ekibin yabancı ülkelerin ürettiÄŸi araçları incelediklerini görmüş. MüthiÅŸ kısıtlı bir süre verilmiÅŸ bu aracı bitirmek için. Plan; 29 Ekim’de bu arabaları hipodromda yürütmek. Ve bu insanlar bir araya gelerek bunu yapmaya çalışıyorlar. ‘Bu 4 aylık sürede nasıl bu arabaları yapabiliriz’ derken, yöntem olarak makete uygun negatif kalıplar oluÅŸturmuÅŸlar. Kalıplara beton dökerek, betonu pürüzsüz bir ÅŸekilde ÅŸekillendirmiÅŸler. Son ana kadar arabanın ismi belli deÄŸilmiÅŸ. 10 Ekim’de arabanın adının ‘Devrim’ olduÄŸu bildirilmiÅŸ. Ve arabayı 29 Ekim’de yürütecekler. Babam öndeki amblemi, ‘Devrim’ yazısını son anda tasarlamış ve ondan sonra bu arabayı tamamlamışlar. Kendisi bize anlattığında her zaman Devrim arabasının baÅŸarılı bir proje olduÄŸunu söylüyordu. Bir de o zamanlar Türkiye savaÅŸtan çıkmış, geliÅŸmeye çalışıyor.”
‘VAGONDA KALIYORLARMIÅž’
2019’da babasını EskiÅŸehir’deki Devrim Arabaları Müzesi’ne götürdüğünü anlatan Çakmak, “EskiÅŸehir’de birlikte baktık, Devrim aracını yeniden inceledik. Babam hep ‘Devlet Demiryolları bir okul gibiydi’ der. Ben bir gün bile babamın ‘bugün iÅŸe gitmesem’ dediÄŸini duymadım” diye konuÅŸtu.
Babasının Amerika’daki eÄŸitimin ardından geri dönüp, askere gittiÄŸini ve dönüşte bursunu ödeyebilmek için Devlet Demiryollarında iÅŸe baÅŸladığını anlatan Lale Güngen Çakmak, “O zamanlar Devlet Demiryolları Türkiye’nin ilerici bir yapısıymış. Babam birçok yerde demir yolu hizmet binaları yapmış. Gittikleri yerlerde kalabilecekleri otel olmadığı için bu ekibe tahsis edilmiÅŸ bir tren vagonu varmış, orada kalıyorlarmış. Babam ÅŸimdiki ODTÜ’nün kuruluÅŸunda da yer alarak, iki ayrı dönemde 16 yıl ders vererek, öğrenciler yetiÅŸtirmiÅŸ.” dedi.
‘GÃœNDÃœZ’ Ä°SMÄ° Ä°STÄ°KLAL SAVAÅžINDAN GELÄ°YOR
Lale Güngen Çakmak, babasının ‘Gündüz’ isminin nereden geldiÄŸini anlattı. Ä°stiklal Savaşı gazisi dedesi Mehmet Adil Güngen’in cephede savaşırken ‘Gündüz’ isminin aklına geldiÄŸini söyleyen Çakmak, şöyle konuÅŸtu:
“Dedem Ä°stiklal Savaşı’nda çarpışırken, Bilecik yakınlarında, Gündüz Bey köyünde karşıdaki Yıldız Tepe’yi düşmandan geri almak için uzun süre çarpışmış. Bu sırada ‘oÄŸlum olursa adını Gündüz, kızım olursa adını Yıldız koyacağım’ demiÅŸ. Ä°lk babam doÄŸmuÅŸ Gündüz, sonra halam doÄŸmuÅŸ o da Yıldız”
Babasının vasiyetinin Türk bayrağına sarılmak olduÄŸunu ve bu vasiyetini gerçekleÅŸtirdiklerini belirten Çakmak, “Kendisi iÅŸini, ülkesini seven, ilerici, devrimci, bilime inanan, vatansever bir insandı.” dedi.
GÃœNDÃœZ SAÄ°T GÃœNGEN KÄ°MDÄ°R?
Ä°stiklal Savaşı gazilerinden Mehmet Adil Güngen’in oÄŸlu Gündüz Sait Güngen, 19 yaşında TCDD’nin bursluluk sınavını kazanarak üniversite eÄŸitimi için ABD’ye gitti. Yüksek mimar mühendis olarak Türkiye’ye dönen Güngen, vatani görevini yaptıktan sonra bursunu ödeyebilmek için TCDD’de iÅŸe baÅŸladı. Güngen, uzun yıllar çalıştığı TCDD’de Ä°nÅŸat Dairesi BaÅŸkanlığı görevine kadar yükseldi. Gündüz Sait Güngen, TCDD’den sonra ilk Sivil Havacılık Genel Müdürü oldu, ardından ODTÃœ Mimarlık Fakültesi kurucu öğretim üyeliÄŸi görevinde bulundu, birçok öğrenci yetiÅŸtirdi.
Güngen, 15 Mayıs 1961’de dönemin CumhurbaÅŸkanı Cemal Gürsel’in talimatıyla, EskiÅŸehir Demiryolu Fabrikası’nda, 129 günde üretilen Devrim otomobilinin kaporta ekibinde yer aldı. Devrim otomobilinin 4 prototipini yapan 24 mühendisten biri olan 2 çocuk babası Güngen, 15 Mart’ta 99 yaşında hayatını kaybetti.