BBC’ye göre, 1963 yılında bir yerel adam, evinin duvarlarındaki bir boşluktan tavuklarının bir daha hiç görünmeyecek şekilde kaybolmaya başladığını fark etti. Bunun nedenini anlamak için bodrumdaki bir duvarı yıkan adam, yeraltı şehrini anımsatan mağara benzeri odalar ile evlerden oluşan geniş bir tünel buldu.
Hala süren kazı çalışmalarından dolayı Derinkuyu’nun keşfinin kapsamıyla ilgili detaylı bilgi henüz elde edilemedi ancak şehrin varlığı ve önemi tartışılmaz.
Kapadokya’da yer alan Derinkuyu, zengin tarihi ve arkeolojik önemi ile harika bir antik yapı. Genişleyen yeraltı şehrinin M.Ö 7-8’inci yüzyıllar arasında inşa edildiği düşünülüyor ve bir zamanlar Elengubu olarak biliniyordu.
Bizans ile Arap çatışması ve zulmü esnasında insanlara sığınak, sonrasında M.S 7’inci yüzyılda İslami akınlardan kaçan Hıristiyanlar için bir sığınak görevi görmüştür. Raporlar, orada 20 bin kişinin barınabileceğini gösteriyor.
Derinkuyu’nun kültürel ve tarihi bir hazine olduğuna dikkat çeken BBC orayı şöyle anlatıyor:
Bugün Derinkuyu olarak bilinen Elengubu antik kenti, 18 seviyeli tüneli kapsayan, Dünya yüzeyinin 85 metreden fazla altına kazıyor. Dünyanın kazılan en büyük yeraltı ÅŸehri, binlerce yıldır neredeyse sürekli olarak kullanılmış, Frigyalılardan Perslere ve Bizans Dönemi Hıristiyanlarına el deÄŸiÅŸtirmiÅŸtir. Nihayet 1920’lerde Yunan-Türk savaşı sırasında yenilgiye uÄŸrayan Kapadokyalı Yunanlılar tarafından terk edildi ve toplu halde Yunanistan’a kaçtı. MaÄŸara benzeri odaları yüzlerce mil boyunca uzanmakla kalmıyor, aynı zamanda bölgede keÅŸfedilen 200’den fazla küçük, ayrı yeraltı ÅŸehrinin de bu tünellere baÄŸlanarak devasa bir yer altı ağı oluÅŸturabileceÄŸi düşünülüyor.
Alan tamamen kazılmamıştır ve tam kapsamı ve önemi henüz bilinmemektedir; tam boyutuna dair kesin kayıtlar bulamadık. Architectural Digest’in Eylül 2023 tarihli bir raporunda, arkeologların Derinkuyu’nun yaklaşık 250 mil batısında Sarayini adlı 215.000 metrekarelik bir yeraltı kompleksi üzerinde çalıştıkları ve NevÅŸehir bölgesindeki baÅŸka bir kompleksin daha da büyük olabileceÄŸi belirtiliyor: Türkiye’de ortaya çıkarılan antik yer altı ÅŸehirlerinin birçoÄŸu ancak son yıllarda keÅŸfedildi ve çoÄŸu da tam olarak araÅŸtırılamadı. Ön çalışmalar, Türkiye’nin Neveshir bölgesinde bulunan bir yeraltı kompleksinin hem Derinkuyu hem de Sarayini’den daha büyük olabileceÄŸini gösterdi, ancak arkeologlar henüz sitenin tam bir resmine sahip deÄŸil.
Derinkuyu’nun zengin tarihi, mimari karmaşıklığı ve kazı çalışmaları, eski uygarlıkların anlaşılmasındaki önemini vurguluyor. 1963’te tekrar keÅŸfedilen Derinkuyu, 1985’te UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alındı. Bu, Snopes’un Almanya, Avusturya, Fransa, Ä°rlanda ve Ä°skoçya gibi yerlerde yüzyıllar öncesine ait Orta ÇaÄŸ Erdstall tünellerinin bulunduÄŸu Avrupa’da ortaya çıkarılan eski bir yeraltı ağını kapsaması ilk kez deÄŸil