Edirne’de kış ayının kurak ve mevsim normallerinin üstünde sıcaklıklarla geçmesiyle birlikte, üreticinin de büyümeyi desteklemek için fazladan azot gübresi attığı buÄŸdaylar daha baÅŸak vermeden aşırı büyüdü ve çürümeye yol açan kök boÄŸaz hastalığı oluÅŸmaya baÅŸladı.
GeçtiÄŸimiz yaz ayının oldukça kurak geçtiÄŸi Edirne’de, üretici buÄŸdayını kuru topraÄŸa ekti. Ekimin hemen ardından gelen mevsimsel yağışlarla yüzü gülen çiftçi, kış ayının kurak ve mevsim normallerinin üstünde sıcaklıklarla geçmesiyle tedirginlik yaÅŸadı. Ãœretici, büyümeyi desteklemek adına ürününe önlem amaçlı fazla azot gübresi atınca, sıcak havanın da etkisiyle buÄŸdaylar bu kez erken geliÅŸim dönemine girdi ve daha baÅŸaklanmadan aşırı büyüdü. Normalinden erken dönemde büyüyüp boylanan buÄŸdayda Edirne’deki bazı tarlalarda hem yatma hem de kökboÄŸaz hastalığı baÅŸ gösterdi.
‘HAVALARIN ILIMAN GÄ°TMESÄ° VE ERKEN GÃœBRE ATILMASI TETÄ°KLEDÄ°’
Edirne Ziraat Odası Genel Sekreteri, Yüksek Ziraat Mühendisi Cengiz Küçükduvan, havaların ılıman gitmesi ve aşırı azotlu gübre kullanımının bugünkü durumu tetiklediÄŸini söyledi. Küçükduvan, “Son günlerde yağışların ardından kök boÄŸaz hastalığı ortaya çıktı. Bunun dışında erken ekilen ve sık tohum kullanılan tarlalar ile aralık sonu ocak başı yüksek miktarda azotlu gübre atılan bitkiler, havaların da ılıman gitmesi, kışın olmamasından dolayı çok büyüdü ve aşırı boya gittiÄŸi için yatmalar meydana geldi. Buna kökboÄŸaz da eÅŸlik edince yatmalar artmış oluyor. KökboÄŸaz dediÄŸimiz ÅŸey aslında bir bakteriyel hastalık. Toprakta bulunan patojenlerin bitkiye nüfus etmesi ve bunların yağışla, nemle ve sıcakla birlikte ortaya çıkmasıyla bitkinin kök bölgesinde siyah noktalanma göz oluÅŸumu yaparak bitkinin o kısmını çürütmesine yol açar” diye konuÅŸtu.
‘ÃœRÃœNÃœN ÇÜRÃœME RÄ°SKÄ° VAR’
BuÄŸdayda genel durumun kötü olmadığını kaydeden Küçükduvan, üreticinin yatma durumu ve kökboÄŸazla mücadele etmesi gerektiÄŸinin altını çizdi. Küçükduvan, “Åžu an için buÄŸdaylarımız iklim ÅŸartlarında aşırı yağışlı bir yıl geçirmiyor, kurak bir kış geçirdik. BuÄŸdaylarımızın durumu genel anlamıyla kötü deÄŸil ama dediÄŸimiz gibi erken gübre atılan ve ılıman havayla birlikte buÄŸdaylarımız biraz fazla büyüdü. O yüzden ÅŸu anda bazı bölgelerimizde yatmalar mevcut. EÄŸer yatmalar artarsa, bitki kendisini kaldıramazsa, topraÄŸa deÄŸdiÄŸi için çürüme riski de var ileriki dönemde” dedi.
‘ÖNÃœNE GEÇİLMEZSE VERÄ°MÄ° YÃœZDE 50 ETKÄ°LER’
Küçükduvan, üreticinin mutlaka kök boÄŸaz ilaçlamalarını ihmal etmemesi gerektiÄŸini belirterek, “Çiftçilerin özellikle böyle yıllarda kök boÄŸaz ilaçlamalarını ihmal etmemesi gerekiyor. Ãœreticimiz hastalığı gördükten sonra ilaç atmayı daha çok tercih ediyor. Biz mühendisler olarak koruyucu amaçlı ilaçlamanın yapılmasından yanayız. EÄŸer hastalık erken dönemde yakalanırsa ve ilaçlama yapılırsa baÅŸarılı olunur. EÄŸer yoÄŸun deÄŸilse verimi az etkiler. EÄŸer çok yoÄŸun ÅŸekilde görülür ve önüne geçilmezse, yüzde 50’ye veren verim kayıplarına yol açabilir” diye konuÅŸtu. BuÄŸdayın kalsiyum ve silisyum içerikli ürünlerle desteklenmesi gerektiÄŸini de söyleyen Küçükduvan, “EÄŸer bitki yatma yaptıysa, bitki besleme ürünlerinden özellikle kalsiyum ve silisyumun bitkilere uygulanması gerek. Burada da üreticimiz azot içeriÄŸi olmayan ürünlerle tercih edip de uygulama yapması lazım. Zaten bizim bitkimizi yatıran fazla azotlu gübreleme. Biz kalsiyumu da azot içerikli bir kalsiyum atarsak daha çok yatmayı tetikleriz. Yani üreticimiz bu dönemde kök boÄŸaz ilaçlamasını ihmal etmesin, aynı zamanda da kalsiyum ve silisyum içerikli bitki besleme içeriklerini tercih edebilir” ifadelerini kullandı.
‘HAVALARIN SICAK GÄ°TMESÄ° YATMALARA YOL AÇIYOR’
Edirne merkeze baÄŸlı DeÄŸirmenyeni köyünde üreticilik yapan Emre Çalış, kış aylarında az yağış aldıkları için hastalıkların görünmeye baÅŸladığını söyledi. Çalış, “Ãœrün ÅŸu an için güzel dursa da bazı yerlerde erken dönem hastalıklar görünmeye baÅŸladı. Bu durumun önüne geçmek için ilaçlarımızı atıyoruz. Bunun dışında gübrelemelere dikkat etmeye çalışıyoruz. Erken ekim de bu durumlara etki ediyor. Ekim ayında ekilen ile Kasım ayında ekilen buÄŸday arasında büyük fark var ÅŸu an. Bunun yanında aralık ve ocak sonunda aşırı gübreleme yapıyor bazı üreticiler, bu sefer aşırı büyümeye neden oluyor üründe. Havalar da sıcak gidince bu sefer yatmalara yol açıyor. Artık önümüzdeki yağışlara bakıyoruz, nisan ayında güzel yağış yaparsa ürün iyi olacaktır diye düşünüyorum” ÅŸeklinde konuÅŸtu